DISPOZITAT E AGJERIMIT

Vërtetë të gjitha falënderimet dhe përuljet tona i takojnë vetëm Al-llahut xh.sh Një dhe të pa shoq .
Atë e falenëderojmë dhe vetëm prej Tij ndihmë, falje dhe mëshirë kërkojmë dhe tek Ai pendohemi .
Kërkojmë mbrojtëje nga All-llahu xh.sh prej të këqijave të shpirtit dhe të veprave tona . Atë që All-llahu e udhëzon s'ka kush qe e humbë , dhe atë që Al-llahu e humbë pasiqë ai me vetdëshirë përcaktohet në të, nuk ka kush që e udhëzon përveq All-lahut .
Dëshmojmë dhe deklarojmë se nuk ka hyjni tjetër që meriton të adhurohet përveq Al-llahut Një dhe i pa shoq dhe i pakrahasueshëm , dhe dëshmojm se Muhammedi a.s është rob (sherbtor) i dashur dhe i dërguar i Tij për mbarë botën , paqja dhe mëshira e All-llahut qoftë mbi të , mbi familjën , mbi shokët e tij dhe mbi të gjith ata që e pasuan dhe pasojnë rrugën e tij deri në ditën e fundit (gjykimit).


Këtu në këta pak rreshta do të përpiqemi tjua sqarojmë konditat e agjerimit, si dhe disa nga rregullat e tij, kështu që do të kemi mundësi ti rikujtojmë edhe njëherë, sepse Ramazani është një herë në vit dhe mu për këtë, ka nevojë ti rikujtojmë disa gjëra lidhur me agjërimin, në menyrë që agjërimi të jetë në rregull dhe agjeruesi ta arrijë shpërblimin e merituar .

Të fillojmë nga kondita e parë e cila është:


1-largimi apo braktisja totale e gjërave që e prishin agjerimin prej agimit të mëngjesit e gjerë në përëndim të diellit...lidhur më këtë thotë Allahu xh.sh:
ُأحِلَّ لَكُمْ لَيْلَةَ الصِّيَامِ الرَّفَثُ إِلَى نِسَائِكُمْ هُنَّ لِبَاسٌ لَكُمْ وَأَنْتُمْ لِبَاسٌ لَهُنَّ عَلِمَ اللَّهُ أَنَّكُمْ كُنْتُمْ تَخْتَانُونَ أَنْفُسَكُمْ فَتَابَ عَلَيْكُمْ وَعَفَا عَنْكُمْ فَالْآنَ بَاشِرُوهُنَّ وَابْتَغُوا مَا كَتَبَ اللَّهُ لَكُمْ وَكُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَكُمُ الْخَيْطُ الْأَبْيَضُ مِنَ الْخَيْطِ الْأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّيَامَ إِلَى اللَّيْلِ (سورة البقرة: 187)
Natën e agjërimit u është lejuar afrimi te gratë tuaja, ato janë prehje për ju dhe ju jeni prehje për ato. All-llahu e di se ju e keni mashtruar vetveten, andaj ua pranoi pendimin tuaj dhe ua fali gabimin. Tash e tutje bashkohuni me to dhe kërkoni atë që ua ka caktuar All-llahu dhe hani e pini derisa qartë të dallohet peri i bardhë nga peri i zi në agim, e pastaj agjërimin plotësojeni deri në mbrëmje.

Nga ky ajet kuptojmë qartë se ne si agjërues i kemi të ndaluar ushqimin pijet dhe mardheniet intime gjate kohes kur jemi agjerueshëm d.m.th prej agimit të mëngjesit e deri në mbrëmje, ndërsa i kemi të lejuara të gjitha këto prej iftarit e deri kur ti perfundojë koha syfyrit…

Ndërsa sa i pirket permendjes së perit të bardhë dhe të zi në ajet, peri i bardhë simbolizonë bardhsinë e ditës kurse peri i zi simbolizonë errësiren e natës.
Falënderimi i qoftë Allahut që ne tani posedojmë takwime e imsakie dhe skemi problem të madh për të ditur se kur i përfundon koha syfyrit.

Ajo qka ështe shumë më rëndësi që qdo njëri duhet ta dijë, se me agjërim nuk nënkuptojmë vetëm largimin nga ushqimi, pijet dhe marrdheniet intime, por njëkohësisht ndalimin nga të gjitha veprat e liga që I bënë njeriu …. lidhur me këtë kemi hadithin e pejgamberit a.s ku thotë:
من لم يضع قول الزور و العمل به فليس لله حاجة في أن يدع طعامه و شرابه.
Kush nuk ndalet nga fjalët dhe veprat e këqija, ai nuk ka arritur asgjë tjetër nga agjërimi, vetem se ka vuajtur nga uria dhe etja

Për këtë duhet ta dijmë, se kur jemi agjërueshëm duhet që më krejt qënien tonë të agjerojmë, të agjerojmë me sy duke mos shiquar gjëra të ndaluara, duke e ulur shiqimin kur jemi në rrugë e sidomos tani kur e dijmë se në çfarë situate ka ardhur morali i femrave kosovare.
Të agjerojmë më gojë, duke mos përgojuar të tjerët, duke mos bartur fjalë, por të shfrytëzojmë kohën për të lexuar Kur’an sa më tepër, të ruhemi shumë e të mos flasim fjalë që nuk kanë dobi, por ose të flasim më vend, ose më mirë të heshtim...lidhur më këtë pejgamberi a.s thot:
من كان يؤمن با لله و اليوم الآخر فليقل خيرا أو ليصمط
Kush i beson Allahut dhe botës tjetër të fol drejt-mirë, fjalë të hajrit ose më mirë të heshtë
Gjithashtu ne duhet ti ruajm edhe gjymtyrët e tjera që mos ti zhytim ato në gjëra të ndaluara
2.Kondita e dytë është nijjeti- siq është e ditur, nijjeti i paraprinë qdo vepëre dhe është shumë më rëndëesi në islam, poashtu është më rëndësi që nijjetin-apo qëllimin ta bëjmë me sinqeritet vëtem për hirë të Allahut Az-ze we xhel , lidhur më këtë kemi ajetin ku Allahu xh.sh thotë:
وَمَا أُمِرُوا إِلَّا لِيَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ
E duke qenë se ata nuk ishin të urdhëruar me tjetër, pos që ta adhuronin All-llahun me një adhurim të sinqertë ndaj Tij (bejjineh:5)
Gjithashtu pejgamberi a.s thotë:
إنما الأعمال بالنيات
Veprat shpërblehen simbas qëllimeve

Nijjeti është mirë të bëhet për qdo ditë para agimit të mëngjesit, mirpo nuk prish punë që të bëhet në cilendo pjesë të natës, gjithashtu nuk është kusht që nijjetin ta shprehim me gojë..sepse ai është punë e zemrës...kështu që kush zgjohet në syfyr natën dhe ka ndërmend të agjerojë ditën, ai veq e ka bërë nijjet...

Dijetarët e medhhebit tonë-hanefitë e kanë kushtëzuar që nijjeti mund të bëhet deri në kohën para drekës ...nëse dikush nuk ka mundur të zgjohet në syfyr.

Pra keto ishin dy konditat kryesore të agjerimit, ndërsa tani do të mundohemi ti sqarojmë disa rregulla tjera përkitazi më agjerimin:

A) kush e ka obligim agjerimin?...............:
Të gjithë dijetarët janë ra dakord se agjërimi është obligim për muslimanin i cili është i menqur, ka hyrë në moshën madhore, është i shëndoshë, është vendas, ndërsa për femrën muslimane kushtëzohet që ajo të jetë e pastër nga hajdi dhe nifasi,d.m.th nga menstruacionet dhe lehonija..

pra, ata të cilët nuk janë të obliguar me agjërim janë, pabesimtari, i qmenduri, femiju, i sëmuri, udhëtari, femra gjatë periudhës së menstruacioneve apo lehonisë, plaku i shtyrë shumë në moshë, shtatzëna si dhe ajo që e ka femiun e vogël për gjiri...

Pabesimtari dhe i qmenduri janë të liruar total nga agjerimi..
Ndersa Femiju edhe pse nuk e ka obligim agjërimin duhet të filloj të adaptohet me agjërim, kështu që preferohet që prindi ta urdhëroi femiun e tij të agjëroj aq sa të mundet.

B)Tani po i cekim ata të cilët kanë drejtë të hanë gjatë ramazanit, mirpo iu obligohet kompenzimi:
Iu lejohet të hanë gjatë ramazanit plakut dhe plakës të shtyrë shumë në moshë, që nuk gjejnë fare forcë për agjërim, te sëmurit që nuk shpresohet për shërimin e tij, puntorëve që punojnë shume punë të vështira gjatë të gjitha stinëve të vitit, dhe s’gjejnë kohë për ta bërë kaza- kompenzim.

Kompenzimi për agjerimin e tyre bëhet që ata për qdo ditë të ramazanit ta ushqejnë një të varfër me ushqim mesatarë që e ushqen familjen e vet...

Transmeton buhariu nga atau se ai e kishte ndëgjuar ibni abbasin te kete lexuar
وَعَلَى الَّذِينَ يُطِيقُونَهُ فِدْيَةٌ طَعَامُ مِسْكِينٍ
E ata që i rëndon ai (nuk mund të agjërojnë), janë të obliguar për kompensim, ushqim (ditor), i një të varfëri.

Ka thënë ibni abbasi, ky ajet nuk është I deroguar, e ka pë qëllim lehtësimin për plakun dhe plaken e shtyrë shum në moshë, të cilët nuk kanë mundësi të agjërojnë mirpo kanë mundësi ta kompenzojne në vend të qdo dite agjerimi ta ushqejn një të varfër.Gjithashtu kjo dispozitë vlen edhe për të sëmurin që ska shpresë për shërimin e tij…këtë mendim e ndan edhe shejh Muhammed abduhu
c) Ndërsa tani më radhë po i pëermendim ata të cilët kanë te drejtë të hanë gjat ramazanit mirpo atyre iu obligohet kompenzimi duke e bërë kaza agjerimin e ramazanit më vonë kur ata kanë mundesi gjat muajve të tjerë të vitit...ky grup njerëzish janë:

1- Të sëmuret që kanë shpresë për shërimin e tyre, pra i lejohet të sëmuarit rëndë që të haje nëse agjerimi ia shton smundjen edhe me tepër, ose frikësohet se agjërimi ia ngadalson sherimin e tij.

2-udhtarët, kuptohet ata qe udhtojnë në një distancë më shumë se 81 km,edhepse falenderimi i qoftë Zotit që sot kemi mundesi të udhtojmë me ajroplana e me vetura e mjete tjera që na lehtesojn shum udhtimin..dhe sipas mendimit tonë nëse udhtarët nuk gjejnë ndonjë vështirsi të madhe ,më mirë është të agjerojnë, perndryshe dispozita mbetet e njetë ashtu siq ka thënë pejgamberi a.s, kur ishte pyetur nga një sahabi se ai gjenë forcë që të agjërojë gjatë udhëtimit, dhe se a e ka ghunah nëse agjëron, e pejgamberi a.s iu qe përgjigjur:
هي رخصة من الله تعالى فمن أخذ بها فحسن ومن أحب أن يصوم فحسن
Se prishja e agjerimit për udhtarin është lehtesim prej Allahut, kush don le ta merr këtë lehtesim, e kush të dojë le të agjeroëj sepse nuk e ka gjunah nëse agjeron..
Transmeton Ahmedi, ebu davudi dhe Bejhekiu me zingjir të vërtetë hadithin e Muadhit ku thotë:

Mëte vërtetë Allahu i Madhëruar i bëri obligim agjërimin pejgamberit a.s në ajetin:
(يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ


" O ju qe besuat ,u eshte bere obligim agjerimi sikurqe ishte obligim edhe i atyre qe ishin para jush
Deri te ajeti :
وَعَلَى الَّذِينَ يُطِيقُونَهُ فِدْيَةٌ طَعَامُ مِسْكِينٍ
E ata që i rëndon ai (nuk mund të agjërojnë), janë të obliguar për kompensim, ushqim (ditor), i një të varfëri..
Tregon MUADHI e thotë: kush ka dashur ka agjeruar, kush ka dashur I ka ushqyer të varfërit, dhe kjo u ishte lejuar atyre, pastaj më vonë Allahu i Madhruar zbriti ajetin tjetër ku thoët:
شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ
Muaji i Ramadanit eshte muaji që në te (filloi të) shpallet Kur’ani



Deri tek fjalia :
( فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ وَمَنْ كَانَ مَرِيضاً أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ ) (سورة البقرة: من الآية 185)
E kush e përjeton prej jush këtë muaj le të agjërojë ndërsa kush është i sëmurë ose në udhëtim, le të agjërojë aq ditë nga ditët e mëvonshme…

Me këtë ajet Allahu xh.sh e perforcoi obligimin e agjërimit për vendasin,e perforcoi lehtesimin për të sëmuarin dhe udhëtarin që iu lejohet të hanë, e përforcoi lehtesimin për plakun të shtyrë në moshë që nuk mundet të agjeroj që të ushqejë për qdo ditë të ramazanit një të varfër.

3- Grate shtatëzëna dhe ato qe e kan fëmiun e tyre për gjiri, iu lejohet gjithashtu të hanë gjatë ramazanit, nëse kanë frikë për vetën dhe foshnjën e tyre…mirpo janë të obliguara që ta kompenzojnë më agjërim aq ditë sa ju kanë kaluar në muajt tjerë kur ato kanë mundësi...

4.Atyre që iu bëhet obligim me prishë agjërimin dhe me kompenzu,me bë kaza më vonë aq ditë sa e kanë prishur janë: gratë me hajz dhe nifas,d.m.th gjate periudhës se menstruacioneve ose lehonisë pas lindëjes:këto gra e kanë të ndaluar të agjerojnë gjatë këtyre periudhave, nëse ndodhe që ato agjerojnë assesi nuk iu vlen agjerimi i tyre, por ato janë të obliguara që ti bëjnë kaza ato ditë që ju kanë kaluar kur ato të janë të pastërta dhe atë pas ramazanit në muajt tjerë kur kanë mundësi...lidhur me këtë po e permendim transmetimin e Aishes r.anha ku thote:
كنا نحيض على عهد رسول الله فنؤمر بقضاء الصوم و لا نؤمر بقضاء الصلاة
Ka ndodhur të jemi gjatë periudhës së menstruacioneve në kohën e pejgamberit a.s ( gjatë muajit Ramazan), dhe jemi urdhëruar që ta bëjmë kaza agjërimin, ndërsa nuk jemi urdheruar ta bëjmë kaza namazin..

Pra këto ishin disa rregulla lidhur me agjërimin, shpresoj se kemi përfituar më shumë njohuri sa i përket këtyre rregullave, dhe ata që si kanë pasur të qarta më herët shpresoj se do I kuptojnë më mirë, dhe kanë mundësi tjua tregojnë edhe familjeve të tyre …nëse ato nuk i kanë të qarta , sepse ne jemi të bindur se shumë nga familjet tona kanë nevojë për një vetëdijësim sa i përket agjerimit, shumë gra agjërojnë gjatë periudhës së menstruacioneve dhe më pastaj fare nuk i bëjnë kaza ato ditë, edhpse e kanë patur të ndaluar me agjërua gjatë asaj kohe, poashtu e kanë obligim me i bë kaza ato ditë që ju kan kaluar ...

Në fund po e permbyllim me një hadith të pejgamberit a.s ku flet për vlerën e agjërimit, ku pejgamberi a.s thote:
الصلوات الخمس والجمعة إلى الجمعة و رمضان إلى رمضان مكفرات لما بينهن إذا اجتتُنٍبت الكبائر
Pesë kohët e namazit , xhumaja deri në xhumanë tjetër dhe ramazani deri në ramazanin tjetër janë shlyese për ato mëkate që bëhen në mes tyre(mëkatet e vogla), nëse distancohet-ruhet(agjëruesi) nga mëkatet e mëdhaja.

E lusim All-llahun s.w.t që t'na e pranoi agjerimin tonë , të na bëjë prej atyre që më agjërim të arrijmë devotshmërinë dhe përkushtimin e plotë ndaj All-llahut xh.sh , të arrijmë gëzim të plotë, sepse i dërguari a.s thoshte: Agjëruesi i ka dy gëzime, kur të bëjë iftar gëzohet me iftarin e tijë, ndërsa kur ta takojë Zotin e vetë, gëzohet me agjërimin e tijë.
O Allahu ynë bëna të gëzuar atë ditë lur do të takojmë Ty...Amiin….



Dhe ne fund e shfrytezoj rastin tjua uroj të gjithë besimtarëve muajin e shenjtë dhe të bekuar ramazanin, e inshAllahu donë, e e presim edhe për shumë mote...
كل عام و أنتم بخير ،رمضان كريم



E përgaditi dhe pershtati ne shqip: Islam Hasani
Burimi: fikhus-sunneh, autori: Sejjid Sabik